Η κρίση του Καυκάσου και οι επιπτώσεις της στην περιοχή μας


Ίσως καμία χώρα της Ευρώπης καθώς και οι Η.Π.Α. δεν περίμεναν την ταχεία αντίδραση της Ρωσίας στην επέμβαση της Γεωργίας στη Νότια Οσετία. Αυτό γιατί δεν εκτίμησαν ότι καμία από τις χώρες της Κεντρικής Ασίας (με τα τεράστια αποθέματα φυσικού αερίου και πετρελαίου) ούτε οι χώρες της Βαλτικής δεν έχουν τόση σημασία για τη Ρωσία όση η Γεωργία.
Η Ρωσία μετά την επιμονή των Η.Π.Α. να εγκαταστήσουν την αντιπυραυλική ασπίδα στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης για τον περιορισμό και αποκλεισμό της (περικύκλωσή της) και την επιτάχυνση των διαδικασιών για την ένταξη της Ουκρανίας, Γεωργίας και Σκοπίων στο ΝΑΤΟ άρχισε να αντιδρά σταθερά. Στην αρχή αντέδρασε διπλωματικά, μετά όμως διεμήνυσε ότι θα στρέψει το πυρηνικό οπλοστάσιό της κατά των νέων στρατιωτικών εγκαταστάσεων στην Ευρώπη.
Δεν θα μπορούσε άλλωστε να μην αντιδράσει γιατί βασικά ο έλεγχος των πηγών ενέργειας σε Κασπία και Κεντρική Ασία αλλά και οι αγωγοί μεταφοράς του φυσικού αερίου και του πετρελαίου αποτελούσε πάντοτε ένα σημείο τριβής μεταξύ Η.Π.Α.-Ρωσίας. Οι σημαντικότεροι αγωγοί διέρχονται από τις δύο επαρχίες Νότια Οσετία και Αμπχαζία, οι οποίες είναι μεν αυτόνομες αλλά ανήκουν στο κράτος της Γεωργίας και έχουν φιλικές σχέσεις με τη Ρωσία. Οι αγωγοί αυτοί μεταφέρουν όχι και τόσο μεγάλο ποσοστό (1-2%) της παγκόσμιας παραγωγής, αλλά έχουν τεράστια στρατηγική σημασία γιατί εκτοπίζουν τη Ρωσία, και οι Η.Π.Α. έχουν πρόσβαση στις πηγές ενέργειας της Κασπίας και Κεντρικής Ασίας, χωρίς την εμπλοκή της Ρωσίας και του Ιράν. Ειδικά ο αγωγός Μπακού-Τσεϊχάν που μεταφέρει το Αζερικό πετρέλαιο μέσω της Γεωργίας, αλλά και ο σχεδιαζόμενος αγωγός φυσικού αερίου που θα μειώσει την εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο, και η Γεωργία, Αζερμπαϊζάν και εμμέσως η Τουρκία απειλούν με αποκλεισμό τη Ρωσία από τα εδάφη αυτά.
Η Γεωργία έχει πολλές διαφορές με τη Ρωσία: Η Νότια Οσετία που έχει 75% Οσετούς με ρωσικά διαβατήρια και δεν επιθυμεί να ανήκει στο κράτος της Γεωργίας, οι ρωσικοί αγωγοί φυσικού αερίου και πετρελαίου προς την Ευρώπη, η ένταξη της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ και η αντιπυραυλική ασπίδα είναι μερικές από αυτές. Η Ρωσία όμως δεν έχει κανένα ενδιαφέρον αλλά και συμφέρον να καταλάβει τη Γεωργία. Η ηγεσία της Γεωργίας, αφού εφοδίασε το στρατό της με οπλικά συστήματα προερχόμενα από χώρες του ΝΑΤΟ (Η.Π.Α., Τουρκία) και Ισραήλ, και εκπαίδευσε τους αξιωματικούς και τους οπλίτες της με Αμερικανούς, Τούρκους και Ισραηλινούς, θεωρώντας ότι είναι ισχυρή, αφού δαπάνησε 5-16% του ΑΕΠ για στρατιωτικούς σκοπούς, ίσως και παροτρυνόμενη, επιτέθηκε πρώτη στη Νότια Οσετία. Ήταν μια απερίσκεπτη ενέργεια, ένδειξη αδυναμίας και όχι δύναμης. Με την ενέργειά της αυτή, εκτός από το ότι προσπάθησε να προσαρτήσει δια των όπλων την επαρχία Νότια Οσετία, προσπάθησε να συρρικνώσει και τα συμφέροντα της Ρωσίας στον Καύκασο χωρίς να λάβει υπόψη της προειδοποιήσείς της, αναγκάζοντάς την να βγει δυναμικά προς τα έξω και να μην υπολογίζει πλέον τις θέσεις των δυτικών.
Έτσι η αποτυχημένη προσπάθεια να ενταχθεί η Νότια Οσετία στην Γεωργία έδωσε στη Ρωσία την ευκαιρία που περίμενε (όπως αποδείχθηκε). Οι αξιωματικοί της Γεωργίας την 6η Αυγούστου 2008 εξαπέλυσαν επίθεση σε διάφορα σημεία της Νότιας Οσετίας. Έκαναν μια μικρή εθνοκάθαρση αλλά τους πρόλαβαν οι Ρώσοι. Αντικειμενικός σκοπός των Γεωργιανών ήταν να εισβάλλουν στη Νότια Οσετία, να προλάβουν (ήταν σίγουροι) να καταλάβουν τη σήραγγα που συνδέει τη Βόρεια με τη Νότια Οσετία και να αποκλείσουν τις ρωσικές δυνάμεις σε περίπτωση που θα επενέβαιναν. Η αντίδραση όμως των Ρώσων ήταν αστραπιαία καταλαμβάνοντας τη σήραγγα και εκεί όλα τελείωσαν. Δεν θα ασχοληθούμε όμως με τις στρατιωτικές επιχειρήσεις γιατί δεν έχουν να παρουσιάσουν κάτι το άξιο λόγου από τακτικής πλευράς. Απλώς αναφέρουμε ότι η Ρωσία έχει τεράστιες δυνατότητες συλλογής πληροφοριών και η στρατηγική πληροφόρηση ήταν τέλεια. Γνώριζε δηλαδή και την παραμικρή λεπτομέρεια των κινήσεων της Γεωργίας και ενώ προσποιούνταν την αδιάφορη, ολοκλήρωσε το σχέδιό της, προώθησε τις δυνάμεις της, προετοίμασε την αεροπορία της, απέκλεισε τη Γεωργία με το στόλο της και με αποφασιστικότητα και ταχύτητα κτύπησε το Γεωργιανό στρατό. Πρώτα όμως είχε κάνει σωστή εκτίμηση ότι η ΕΕ, οι Η.Π.Α. και το ΝΑΤΟ δεν θα εμπλέκονταν στρατιωτικά (όπως και έπραξαν), η Τουρκία κτυπάει μόνο τους μικρότερους και αδύναμους (Κούρδους) και οι υπόλοιποι γείτονες ήταν ανίσχυροι. ?ρα το πεδίο δράσης ήταν δικό της. Εγνώριζε δε ότι προ των επιχειρήσεων είχε επιστρέψει η γεωργιανή Ταξιαρχία από το Ιράκ με αμερικανικά αεροπλάνα.
Η Ρωσία είχε ανάγκη από μια επιβεβαίωση της δύναμης και ύπαρξής της και η Γεωργία της έδωσε την αφορμή. Η δε ανάπτυξη και προώθηση των δυνάμεών της εάν συνεχιζόταν θα είχε αποτέλεσμα την κατάληψη της πρωτεύουσας της Γεωργίας και την κατάλυση του κράτους. Αλλά ο σκοπός της Ρωσίας δεν ήταν η κατάληψη της Γεωργίας. Δεν την συνέφερε, γι΄ αυτό δεν προχώρησε. Βομβάρδισε και κατέστρεψε στρατιωτικές εγκαταστάσεις, λιμάνια και το σιδηροδρομικό δίκτυο, ώστε να καταλάβει και ο τελευταίος Γεωργιανός, μέσα στον πόνο του, ότι υπαίτια γιΆ αυτό είναι η ηγεσία του και να ξεσηκωθεί εναντίον της.
Η Ευρώπη, μετά την ενέργεια της Γεωργίας, καταδίκασε μεν τη Ρωσία, αλλά δεν επέβαλε κυρώσεις όπως ζήτησαν οι Η.Π.Α. και ορισμένες χώρες της Βαλτικής (Σουηδία, Πολωνία, Λιθουανία, Λετονία) διότι θεώρησε μεγάλο σφάλμα να απομονώσει τη Ρωσία, αφού σήμερα είναι ιδιαίτερα ισχυρή (πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά), εξαρτάται ενεργειακά από αυτή, έχει η Ρωσία δικαίωμα veto στο Συμβούλιο Ασφαλείας του Ο.Η.Ε. και διαθέτει ένα ισχυρό πυρηνικό οπλοστάσιο.
Στη συνέχεια εκπονήθηκε σχέδιο συμφωνίας με πρωτοβουλία του Γάλλου προέδρου Ν. Σαρκοζί η οποία προέβλεπε την αποχώρηση των Ρωσικών στρατευμάτων.
Κατά τη διάρκεια των ημερών αυτών αναπτύχθηκε ένα κλίμα Ψυχρού Πολέμου με τις Η.Π.Α. και ΝΑΤΟ να αποστέλλουν αξιωματούχους των για επίσκεψη στη Γεωργία ενώ η Ρωσία έστειλε πλοία και αεροπλάνα στη Νότια Αμερική για διεξαγωγή ασκήσεων και παράλληλα ανακοίνωσε ότι θα χαράξει τα σύνορα της υφαλοκρηπίδας στην αρκτική. Η προοπτική επανόδου σε ένα νέο Ψυχρό Πόλεμο ανησύχησε όλον τον κόσμο αλλά, προς το παρόν τουλάχιστον, μάλλον απομακρύνθηκε. Το μόνο σίγουρο είναι ότι οι Η.Π.Α. και η Ρωσία έχουν αρχίσει μια νέα δυνατή κούρσα εξοπλισμών, μετά από πολλά χρόνια, με τη Ρωσία να αυξάνει κατά 25% τις στρατιωτικές δαπάνες της και τις Η.Π.Α. να αναβαθμίζουν την Εθνική τους Φρουρά (κατά 85%) και γενικά το στρατό τους. Για τις Η.Π.Α. ο πόλεμος στο Ιράκ και το Αφγανιστάν στοιχίζουν 70 δις δολάρια ετησίως. Οι στρατιωτικές δαπάνες των Η.Π.Α. είναι σήμερα 15 φορές μεγαλύτερες από τις αντίστοιχες της Ρωσίας.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ

1. Γεωργία

α. Οι κάτοικοι των επαρχιών Αμπζαχίας και Νότιας Οσετίας είναι εθνικά διαφορετικοί από τους Γεωργιανούς και έχουν πολεμήσει (και εξακολουθούν) για την αυτονομία τους, επομένως ήταν άσκοπη και άστοχη η δια των όπλων ένταξή τους.
β. Η ηγεσία της Γεωργίας προσπάθησε να εκμεταλλευθεί την προσήλωση όλου του κόσμου στην έναρξη των Ολυμπιακών αγώνων για να συγκαλύψει την εισβολή στη Νέα Οσετία.
γ. Η γεωργιανή επίθεση είχε τρεις σκοπούς: Πρώτον να πείσει τους Ευρωπαίους ότι η καθυστέρηση για την ένταξη της Γεωργίας στο ΝΑΤΟ προκάλεσε τη ρωσική επίθεση (ισχυρίζεται ότι της επετέθη πρώτη) και ότι για να προστατευθεί πρέπει να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ. Δεύτερον. Να εφαρμόσει στη Νότια Οσετία μια μορφή εθνοκάθαρσης. Τρίτον καταλαμβάνοντας τη Νότια Οσετία παρείχε προστασία στους αγωγούς μεταφοράς ενέργειας.
δ. Η γεωργιανή ηγεσία διέπραξε τα παρακάτω λάθη:
Πρώτον υπολόγιζε σε πολιτική και στρατιωτική βοήθεια από Η.Π.Α. και ΝΑΤΟ. Δεύτερον: Πίστευε ότι ο στρατός είναι πιο αξιόμαχος από ό,τι στην πραγματικότητα. Τρίτον: Πίστευε ότι σε 6-8 ώρες ο στρατός της θα καταλάμβανε τη στρατηγικής σημασίας σήραγγα που οδηγεί από τη Ρωσία στη χώρα της. Αυτό όμως απέτυχε και τα ρωσικά στρατεύματα προχώρησαν με ευκολία. Τέταρτον: Υποτίμησε την ετοιμότητα και αποφασιστικότητα της Ρωσίας.
ε. Οι Η.Π.Α.-ΝΑΤΟ την εξόπλισαν και ανέλαβαν την εκπαίδευση των επιλέκτων τμημάτων του στρατού της. Τους χρειάζονταν για το Ιράκ και Αφγανιστάν, καθόσον οι Ευρωπαίοι είναι απρόθυμοι να αυξήσουν τις δυνάμεις τους (ήθελαν να τις αποσύρουν). Σ΄ αυτές τις χώρες οι Γεωργιανοί κομάντος κατέχουν την τρίτη θέση σε αριθμό μετά τις Η.Π.Α. και την Αγγλία. Δύο χιλιάδες στο Ιράκ και χίλιοι εξακόσιοι στο Αφγανιστάν.
στ. Η Γεωργία θα μπορούσε να διαδραματίσει ένα πολύ σπουδαίο ρόλο στην περιοχή αλλά ήταν λάθος ο χρόνος και ο τρόπος που το επιχείρησε καθώς και ο προσανατολισμός της.
ζ. Η Γεωργία χαρακτηρίσθηκε ως το Ισραήλ του Καυκάσου (ίδιοι ρόλοι, Μ. Ανατολή, Καύκασος).
η. Οι συνέπειες είναι:
1. Έχασε ό,τι μπορούσε να έχει.
2. Η ένταξή της πλέον στο ΝΑΤΟ δεν θα την ωφελήσει σε τίποτα.
3. Η ηγεσία της θα κληθεί να εισπράξει το κόστος της ενέργειάς της.

2. Ρωσία

α. Έχοντας ανακάμψει οικονομικά, λόγω της πώλησης πετρελαίου (2η παραγωγός χώρα παγκοσμίως) και φυσικού αερίου (1η παραγωγός χώρα παγκοσμίως) και διαθέτοντας τρομακτικό πυρηνικό οπλοστάσιο αναζητούσε την αφορμή ώστε να επιβεβαιώσει τη θέση της ως μεγάλης δύναμης (περιφερειακής), να αποκτήσει πάλι επιρροή και ζωτικό χώρο και να έχει παγκόσμιες διεκδικήσεις (στρατηγικό μερίδιο).
β. Με μια κίνηση ανταπέδωσε στις Η.Π.Α. και τους συμμάχους της τον παραμερισμό και την αγνόησή της πριν από την επέμβαση στο Ιράκ το 2003, πριν την επέμβαση και διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και πριν την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου. Και κανείς δεν αμφιβάλει πλέον ότι η επέμβαση της Ρωσίας στη Νότια Οσετία ήταν σχεδιασμένη προ πολλού χρόνου, και οι στόχοι της ήταν: Πρώτον να απαλλαγεί από έναν ενοχλητικό γειτονικό ηγέτη, Δεύτερον να ανακόψει την ανοιχτή, προς το παρόν, ένταξη της Ουκρανίας και Γεωργίας στο ΝΑΤΟ, Τρίτον δεν μπορεί κανείς να σταθεί εμπόδιο στους Ρωσικούς αγωγούς που κρατούν δέσμια την Ευρώπη και Τέταρτον η αντιπυραυλική ασπίδα θα τύχει και στρατιωτικής απάντησης.
γ. Απάντησε χωρίς δισταγμούς αμέσως, και εξασφάλισε μια νίκη της οποίας οι επιπτώσεις θα γίνονται ολοένα και πιο αντιληπτές στα επόμενα χρόνια. Οι Η.Π.Α. και η Ευρώπη που εξαρτώνται από την καλή θέλησή της και το φυσικό αέριο υπέστησαν ήττα.
δ. Είχε προειδοποιήσει επί χρόνια το ΝΑΤΟ ότι είναι αντίθετη στην ένταξη των πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών σ΄ αυτό.
ε. Είναι έτοιμη στρατιωτικά. Διαθέτει τεράστιο και τρομακτικό οπλοστάσιο, έχει ανεπτυγμένη λεπτομερώς τη δική της αντιπυραυλική ασπίδα και ελέγχει πλήρως την κατάσταση. Ένα επιπλέον σοβαρό στοιχείο είναι ότι διατήρησε το στρατό της αναδιοργανωμένο και δομημένο, για συμβατικές επιχειρήσεις, ενώ οι Η.Π.Α. και πολλές χώρες της Ευρώπης, την τελευταία 10ετία μετέτρεψαν τους στρατούς τους σε συστήματα αντιμετώπισης αντιανταρτικών και αντιτρομοκρατικών επιχειρήσεων στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, με συνέπεια η χρηματοδότηση αυτών να αφήσει πίσω την εκπαίδευση για συμβατικό πόλεμο και ακύρωσε πολλά εξοπλιστικά προγράμματα.
στ. Δεν ενδιαφερόταν για την ενσωμάτωση της Νότιας Οσετίας αλλά για τον έλεγχο του αγωγού Μπακού-Σούσπα.
ζ. Μετά την ανακωχή και την επαφή με την Ευρώπη είναι θετική στο να αναπτυχθούν σχέσεις αμοιβαιότητος, γιατί και αυτή εξαρτάται από την πώληση φυσικού αερίου και πετρελαίου στην Ευρώπη. Έτσι λοιπόν υποχρεούνται όλοι να διατηρούν ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας για τη σταδιακή εκτόνωση της κρίσης.
η. Μετά την συντριπτική νίκη που κατήγαγε αξίωσε την υπογραφή συμφωνίας, με βάση την οποία η Γεωργία θα δεσμευτεί στη μη χρήση βίας.
θ. Προειδοποίησε, ότι όπως οι Δυτικοί παραβίασαν τη διεθνή νομιμότητα στο Κοσσυφοπέδιο έτσι και η Ρωσία θα πράξουν ομοίως στη Γεωργία και διεκδίκησαν το δικαίωμα να δράσουν στην Νότια Οσετία όπως οι Η.Π.Α. και οι σύμμαχοί των στο Ιράκ.
ι. Επιβεβαίωσε τη δύναμή της.
ια. Οι συνέπειες είναι:
1. Ο αγωγός Nabuco (Ευρωαμερικανικών συμφερόντων) που θα μετέφερε αζερικό φυσικό αέριο μέσω της εμπόλεμης περιοχής, θεωρείται μετά τον πόλεμο ήδη "νεκρό σχέδιο".
2. Ο αγωγός Μπακού-Τσεϊχάν θεωρείται ήδη υψηλού ρίσκου, ενώ η αντιμετώπιση της Τουρκίας ως "ενεργειακής γέφυρας" για την Ευρώπη με την Κεντρική Ασία είναι υπό σοβαρή αμφισβήτηση λόγω του πολέμου της Γεωργίας, αλλά και της ανατίναξης του αγωγού (6 Αυγ. 08) από το Κουρδικό ΡΚΚ. Τα γεγονότα αυτά υποχρέωσαν ήδη το Αζερμπαϊζάν και το Τουρκμενιστάν να μεταφέρουν μέσω των Ρωσικών αγωγών μέρος της παραγωγής τους που εξάγουν προς τις δυτικές χώρες.
3. Είναι αναγκασμένη να προωθήσει είτε τους δικούς της αγωγούς Northstream και Southstream είτε να έχει υπό τον έλεγχό της την κυβέρνηση της Γεωργίας και μετά της Ουκρανίας.
4. Η αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας που ήταν μεν ίδια πράξη με αυτή των Η.Π.Α. και Ευρωπαίων της αναγνωρίσεως του Κοσσυφοπεδίου έχει και τα φυσιολογικά αναμενόμενα αποτελέσματα. Πολλές περιοχές που ανήκουν στη Ρωσία θα ζητήσουν την ανεξαρτητοποίησή τους (Ταταριστάν, Μπασκορτοστάν και αλλού, όπου υπάρχουν αυτονομιστικά κινήματα).
5. Είναι έτοιμη πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά, και επανήλθε ως υπερδύναμη. Θα επιδιώξει να διατηρήσει τον δεύτερο παγκόσμιο πόλο διατηρώντας παράλληλα ισχυρούς πολιτικούς και οικονομικούς δεσμούς με την Ευρώπη μέσω της ενεργειακής πολιτικής.
6. Οι πιέσεις της Δύσης όχι μόνο δεν πτοούν τη Ρωσία αλλά επιπλέον δικαιώνουν τους ηγέτες της για την ακολουθούμενη πολιτική.

3. Η.Π.Α.

α. Οι Η.Π.Α. έχουν διακηρύξει ότι ο Καύκασος αποτελεί σφαίρα επιρροής τους και ότι εκεί είναι το εθνικό τους συμφέρον.
β. Σκοπός τους είναι να αποκλείσουν τη Ρωσία από τον Εύξεινο Πόντο, να την περικυκλώσουν γεωπολιτικά και στρατιωτικά και να συρρικνώσουν τα συμφέροντά της με κύριο συντελεστή τη Γεωργία. Η Ρωσία αντέδρασε και αυτό είναι που ενοχλεί.
γ. Οι Η.Π.Α. πρέπει μετά από την δημιουργηθείσα κατάσταση να επανεξετάσουν την εξωτερική τους πολιτική και την ιεράρχηση των συμφερόντων τους. Γιατί δεν είναι δυνατόν ένα κράτος με το 5% περίπου του πληθυσμού της γης να εκμεταλλεύεται το 45-50% των πλουτοπαραγωγικών πηγών της.
δ. Έχει σκορπίσει στον κόσμο 30ντάχρονους αμερικανοτραφείς πολιτικούς με επαρκή στήριξη (ποικιλοτρόπως) και προσπαθεί να τιθασεύσει την υφήλιο.
ε. Η ενέργεια της Γεωργίας να επιβάλλει την κυριαρχία της στη Νότια Οσετία δια των όπλων επέτρεψε στη Ρωσία να κάνει επίδειξη δύναμης και στις Η.Π.Α..
στ. Οι Η.Π.Α. μετά την αστραπιαία κίνηση της Ρωσίας στη Γεωργία δεν αντέδρασαν. ?λλωστε με μέτωπα στο Ιράκ, το Αφγανιστάν και τις εκλογές να πλησιάζουν δεν θα έστηναν εύκολα ένα νέο μέτωπο σε διεθνές επίπεδο όσο και αν αυτό το συνηθίζουν. Επειδή όμως έχουν επενδύσει τεράστια κεφάλαια στη περιοχή της Κασπίας και από την τύχη τους εξαρτάται όλη η γεωστρατηγική των επόμενων δεκαετιών δεν πρόκειται να τα αφήσουν ακάλυπτα. Επομένως θα υπάρξει επιστροφή στην περιοχή αλλά δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε το χρόνο και με ποια κυβέρνηση. Σε κάθε περίπτωση όμως τα γεράκια είναι τα ίδια.
ζ. Οι Η.Π.Α. είχαν πολλά χρόνια που μονοπωλούσαν την παγκόσμια εξουσία. Τώρα απότομα (μάλλον) ένοιωσαν την καυτή ανάσα του αντιπάλου. Ο ρωσικός στόλος βγήκε πάλι στη Μεσόγειο και στον Ατλαντικό, έκλεισε συμφωνίες και συμμετέχει σε κοινές ασκήσεις, με ναυτικό και αεροπορία, με χώρες της Λατινικής Αμερικής, διεμήνυσε ότι στην εγκατάσταση της αντιπυραυλικής ασπίδας στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης θα απαντήσει δυναμικά και στρατιωτικά. Η απάντηση αυτή σημαίνει ότι έναντι της αντιπυραυλικής ασπίδας έχει εγκαταστήσει το σύστημα πυραύλων PC-12 M "Topol" το οποίο είναι ικανό να διατρήσει την αντιπυραυλική ασπίδα που θα εγκαταστήσουν οι Η.Π.Α., σε πρώτη φάση, στην Τσεχία και Πολωνία. Ο πύραυλος "Topol" (λεύκα) έχει ύψος 22 μ., βάρος 47 τόνους, βεληνεκές 11.000 μέτρα και μπορεί να μεταφέρει μέχρι έξη συμβατικές ή πυρηνικές κεφαλές. Το σύστημα έχει δοκιμασθεί και μπορεί να αποφύγει με ελιγμούς οποιοδήποτε από τα συστήματα που υπάρχουν μέχρι σήμερα. Έχει εγκατασταθεί ήδη και σκοπεύει αμερικανικές και ευρωπαϊκές πόλεις. Επίσης έχει και το σύστημα Tu-160 ως απάντηση στην αντιπυραυλική ασπίδα των Η.Π.Α. στην Ευρώπη.
η. Η κρίση στον Καύκασο απέδειξε ότι οι Η.Π.Α. ακολουθούν αντιφατική πολιτική στα αιτήματα των μειονοτήτων για ανεξαρτησία. Ενώ πριν είχαν ηγηθεί της κίνησης για ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου τώρα είναι αντίθετες στα ανάλογα αιτήματα των κατοίκων της Νότιας Οσετίας και της Αμπχαζίας. Αντίστροφη βέβαια είναι η στάση της Ρωσίας, η οποία ενώ είναι αντίθετη με την ανεξαρτητοποίηση του Κοσσυφοπεδίου είναι όμως σύμφωνη (αναγνώρισε ήδη) με την ανεξαρτησία της Νέας Οσετίας και της Αμπχαζίας.
θ. Οι Η.Π.Α. θέλουν επέκταση του ΝΑΤΟ (ένας από τους λόγους) ώστε να αναγκάσει τα μέλη του να προμηθεύονται όπλα από αυτές.
ι. Οι Η.Π.Α. πιέζονται από το Ισραήλ για επίθεση στο Ιράν αλλά προς το παρόν δεν είναι δυνατόν να ανοίξουν και άλλο ένα μεγάλο (ίσως το μεγαλύτερο) μέτωπο. Πολύ δε περισσότερο στη Γεωργία και Ουκρανία.
ια. Η Ρωσία στη Γεωργία επιβεβαίωσε τη στενή συνεργασία Γεωργίας-Η.Π.Α.-Τουρκίας-Ισραήλ και ματαίωσε την επιχείρηση βομβαρδισμού των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. ?λλωστε είχαν κατασκευασθεί πρόσφατα δύο αεροδρόμια ανατολικά της Τυφλίδας τα οποία προορίζονταν να εξυπηρετήσουν τα ισραηλινά αεροπλάνα σε περίπτωση επιθέσεως στο Ιράν (συντεταγμένες στη διάθεσή σας).
ιβ. Στις 18 Αυγούστου 2008 η εφημερίδα Jerusalem Post ανέφερε ότι "αυτά" που περιήλθαν στα χέρια των Ρώσων ήταν "η πιο σημαντική απώλεια".
ιγ. Η Δύση (Η.Π.Α., Ευρώπη, ΝΑΤΟ) πέρασε μια φάση θριαμβολογίας μετά τον Ψυχρό Πόλεμο η οποία την εμπόδισε να αναπτύξει σχέσεις συνεργασίας με τη Ρωσία και να περιορίσει τις φιλοδοξίες της. Όμως δεν είχε ρωσική στρατηγική. Η επέκταση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς δεν έλαβε υπόψη τη Ρωσία. ?ξιο λόγου είναι ότι από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης μέχρι σήμερα συνεχώς η Ρωσία μειωνόταν και αγνοούνταν.
ιδ. Οι συνέπειες είναι:
1. Μετά τη δυναμική επανεμφάνιση της Ρωσίας στο διεθνές προσκήνιο, μάλλον χάνουν το προνόμιο της μοναδικής υπερδύναμης που προέκυψε από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης.
2. Δεν έχουν πλέον τα μέσα και τις στρατιωτικές δυνάμεις για έναν πόλεμο με τη Ρωσία γιατί έχουν ανοιχτά μέτωπα στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και αυτόν που σχεδιάζουν με το Ιράν. Επιπλέον ο στρατός τους δεν είναι σε θέση να διεξαγάγει (πλήρως) ένα συμβατικό πόλεμο.
3. Υπό το βάρος της οικονομικής ύφεσης και του πολέμου Ιράκ - Αφγανιστάν ευρίσκονται σε πολύ δύσκολη θέση.
4. Ο φόβος των Η.Π.Α. και του ΝΑΤΟ είναι μήπως η κρίση μετακινηθεί στην Ουκρανία και το Αζερμπαϊζάν κάτι το οποίο θα είναι καταστροφικό για τα αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή.
5. Τώρα πληρώνουν το γραμμάτιο του Κοσσυφοπεδίου.
6. Όποιος και αν κερδίσει τις εκλογές στις Η.Π.Α. (Μακ Κέϊν = 3η θητεία Μπους, Ομπάμα = βαθιά αλλαγή) θα πρέπει να λάβει υπόψη του ότι ο κόσμος πλέον έχει και άλλους πόλους.
7. Το χαρτί της Γεωργίας μάλλον κάηκε.
8. Η μόνη απειλή πλέον των Η.Π.Α. κατά της Ρωσίας είναι ο αιφνιδιαστικός πυρηνικός πόλεμος.

4. Ευρώπη

α. Υπάρχει διαφορά στις προτεραιότητες Η.Π.Α. και Ευρώπης για την ενεργειακή πολιτική και ασφάλεια. Για τις Η.Π.Α. έχει προτεραιότητα το πετρέλαιο άρα έλεγχος Μέσης Ανατολής και Καυκάσου - Κασπίας. Για την Ευρώπη έχει προτεραιότητα το φυσικό αέριο άρα Ρωσία.
β. Εάν οι Η.Π.Α. επιμείνουν και επιτύχουν την ένταξη της Γεωργίας και Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ τότε θα διαταραχθούν οι σχέσεις της Ε.Ε. με τη Ρωσία. Ήδη η Ρωσία ήταν σαφής και δεν θα δεχθεί αυτή τη διεύρυνση.
γ. Το σύμφωνο Φιλίας και Συνεργασίας που συνδέει τη Ρωσία και Ουκρανία είναι πολύ σημαντικό και προβλέπει ότι η Ρωσία αναγνωρίζει τα σημερινά εδάφη της Ουκρανίας και την εδαφική ακεραιότητά της, συμπεριλαμβανομένης και της Κριμαίας, η οποία μέχρι το 1954 ήταν ρωσικό έδαφος. Εάν η Ρωσία καταγγείλει το σύμφωνο αυτό η Κριμαία καθώς και άλλα εδάφη θα πρέπει να επιστραφούν στη Ρωσία. Οπότε εάν η Ε.Ε. και το ΝΑΤΟ αποφασίσουν μαζί με τις Η.Π.Α. να εντάξουν την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και αποσπασθεί από τη σφαίρα επιρροής της Ρωσίας τα αντίποινα θα είναι πολύ σκληρά. Θα υπάρξει καταγγελία του συμφώνου Φιλίας και Συνεργασίας του 1854, από πλευράς Ρωσίας, με αποτέλεσμα να αφαιρεθούν εδάφη από την Ουκρανία. Επίσης θα υπάρξουν ρωσικά οικονομικά αντίποινα με αποτέλεσμα η Ουκρανία να έχει, κατ΄ εκτίμηση, απώλειες 5-12 δις δολάρια ετησίως. Το πρόβλημα είναι αν η Ε.Ε. έχει τη θέληση και τη δυνατότητα να καλύπτει κάθε χρόνο αυτή την απώλεια.
δ. Οι Η.Π.Α. αλλά και πολλές χώρες της Ε.Ε. ζήτησαν πάγωμα των σχέσεων με τη Ρωσία αλλά επικράτησε η γνώμη των υπολοίπων να παραμείνει ανοικτή η οδός επικοινωνίας, καθώς η Ευρώπη εξαρτάται από το φυσικό αέριο (κυρίως) και το πετρέλαιό της.
ε. Η Ευρώπη κατάλαβε ότι η Ρωσία πρέπει να είναι σύμμαχός της και όχι εχθρός της. Γιατί πριν από χρόνια η Ρωσία είχε διακόψει την παροχή φυσικού αερίου προς την Ουκρανία, που ήταν μια δοκιμή και προειδοποίηση προς τους πάντες για το τι μπορεί να συμβεί (αν το θελήσει).
στ. Τα περισσότερα κράτη της Ευρώπης είναι απρόθυμα να δώσουν εγγυήσεις ασφάλειας στην Ουκρανία και Γεωργία και κάλεσαν το ΝΑΤΟ να επανεξετάσει την επέκτασή του προς ανατολάς. Οι Ρώσοι θεωρούν την Ουκρανία και ειδικά την Κριμαία (όπου είναι ο ναύσταθμος του στόλου του Ευξείνου Πόντου) πολύ στενά συνδεδεμένη με την ασφάλειά της και δεν θέλουν μια Ουκρανία εχθρική δίπλα τους.
ζ. Οι επιπτώσεις είναι:
1. Εάν διαταραχθούν οι σχέσεις Ρωσίας - Ε.Ε. η Ευρώπη θα υποφέρει ενεργειακά.
2. Το κόστος της ένταξής της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θα είναι δυσβάστακτο.
3. Εάν διαταραχθούν οι σχέσεις Ρωσίας Ε.Ε. θα έχουμε σοβαρές συγκρούσεις σε όλα τα επίπεδα.

5. Τουρκία

α. Η Τουρκία συμμετείχε με αξιωματικούς στην εκπαίδευση του Γεωργιανού στρατού.
β. Εφοδίασε το Γεωργιανό στρατό με διάφορα υλικά αλλά κυρίως οχήματα.
γ. Η κατάσταση που δημιουργήθηκε στη Γεωργία και η αναγνώριση της Αμπχαζίας και της Νότιας Οσετίας από τη Ρωσία εξυπηρετεί τα σχέδια της Τουρκίας τόσο στην επιδίωξή της για ένα ανεξάρτητο Τουρκοκυπριακό κράτος ή χαλαρής συνομοσπονδίας, όσο και στη Θράκη (συνδιοίκηση).
δ. Δεν την συνέφερε η εξέλιξη στην Γεωργία γιατί προσέβλεπε στον αποκλεισμό της Ρωσίας.
ε. Ως "ενεργειακή γέφυρα" για την Ευρώπη με την Κεντρική Ασία έχει τεθεί υπό σοβαρή αμφισβήτηση λόγω των γεγονότων αλλά και της ανατινάξεως του αγωγού Μπακού-Τσεϊχάν (6 Αυγούστου 08) από το Κουρδικό ΡΚΚ.
στ. Κάποιος αξιωματούχους της δήλωσε πρόσφατα για πρώτη φορά δημοσίως, ότι οι "ημέρες της αποκλειστικής αμερικανικής ηγεμονίας τελείωσαν". (Επιτήδειος ουδέτερος).
ζ. Οι συνέπειες είναι:
Οι συνέπειες για την Τουρκία θα ήταν πολλές αλλά ως "επιτήδειος ουδέτερος" μάλλον θα αποφύγει τις συνέπειες και τελικώς θα συνταχθεί με τον νικητή.

6. Ελλάδα

α. Η κρίση της Γεωργίας είναι μια προειδοποίηση στην Ελλάδα για τις αναμενόμενες εξελίξεις που θα επηρεάσουν σοβαρά τα ελληνικά συμφέροντα.
β. Η Ελλάδα έχει χάσει σχεδόν όλες τις εθνικές υποθέσεις της, εδώ και πολλά χρόνια και η κύρια αιτία, εκτός από τους εσωτερικούς παράγοντες, είναι η στάση των Η.Π.Α. και των συμμάχων τους.
γ. Η Ρωσία μετά τη δυναμική της επανεμφάνιση έχει ανάγκη την Ελλάδα της οποίας η στρατηγική θέση είναι σημαντική.
δ. Η Ελλάδα είπε "όχι" στην απομόνωση της Ρωσίας.
ε. Η Ελλάδα πρέπει να υπογράψει και να πιέσει για την κατασκευή των αγωγών.
στ. Η ελληνική κοινή γνώμη δικαιολόγησε την επέμβαση της Ρωσίας στη Γεωργία για πολλούς λόγους.
ζ. Δεν επιθυμεί αλλαγές συνόρων ούτε την αναβίωση του Ψυχρού Πολέμου.
η. Έχει παραδοσιακούς και στρατηγικής σημασίας δεσμούς και συμφέροντα με τη Ρωσία.
θ. Μετά την κρίση της Γεωργίας η Ελλάδα εξέφρασε ανησυχία για την εξέλιξη του Κυπριακού (ως προς την επέμβαση της Ρωσίας) αλλά η Ρωσία διαβεβαίωσε ότι είναι διαφορετικό το ένα θέμα από το άλλο.
ι. Οι επιπτώσεις είναι:
1. Η Ελλάδα ευρίσκεται σε δύσκολη θέση γιατί αφ΄ ενός είναι μέλος του ΝΑΤΟ - Ε.Ε. - ΟΑΣΕ και έχει ανοικτά τα προβλήματα της Κύπρου, του Σκοπιανού, του Αιγαίου και της Θράκης, αφΆ ετέρου έχει υπογράψει συμφωνίες για το οικονομικό (ενέργεια - τουρισμός) μέλλον της με τη Ρωσία. ΓιΆ αυτό πρέπει να ισορροπήσει και να επαναξετάσει σοβαρά τα εθνικά της συμφέροντα με προοπτική, και να πάρει αποφάσεις.
2. Επειδή η επίθεση της Γεωργίας στη Νότια Οσετία ήταν προσπάθεια δημιουργίας τετελεσμένων γεγονότων και έχει σχέση με το Κυπριακό (εισβολή των Τούρκων το 1974) και το Κοσσυφοπέδιο που αναστατώνει την περιοχή, η Ελλάδα πρέπει να επιμείνει με τεκμηριωμένα επιχειρήματα στην Ε.Ε. και ΝΑΤΟ.
3. Η στάση της Ρωσίας προς την Ελλάδα είναι θετική. Η Ρωσία βέβαια το 1974 έμεινε αμέτοχη στην επιχείρηση εισβολής, διότι ίσως είχε την ελπίδα να εκμεταλλευθεί την περίπτωση που θα ξεσπάσει Ελληνοτουρκικός πόλεμος στη ΝΑ πτέρυγα του ΝΑΤΟ και θα κινδύνευε η συνοχή του.
4. Η Ρωσία μπορεί να βοηθήσει την Ελλάδα στην επίλυση πολλών προβλημάτων, τη στιγμή που μας ανοίγουν συνεχώς μέτωπα και δημιουργούν προβλήματα (Κυπριακό, Σκοπιανό, Αιγαίο, Θράκη). Η εμφάνιση της Ρωσίας στο προσκήνιο και ως δεύτερος πόλος άλλαξε τα δεδομένα στο διεθνές περιβάλλον.

ΓΕΝΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

1. Τελείωσε ο πρώτος γύρος. Θα ακολουθήσουν και άλλοι που θα διαταράξουν τη γεωστρατηγική ισορροπία ώσπου να εδραιωθεί η κατάσταση.
2. Η Ρωσία δεν αδρανούσε, έχει ηγεσία και τεχνολογία.
3. Οι Η.Π.Α. δύσκολα θα ισορροπήσουν με τα νέα δεδομένα.
4. Η Ρωσία για να αναδειχθεί σε παγκόσμιο πόλο και να επιτύχει χρειάζεται τη συνδρομή της Κίνας και (ενδεχομένως) του Ιράν.


του Ελευθέριου Μαυρουδή, Υποστράτηγου ε.α./ από ΠΑΡΑΤΗΡΗΤΗΡΙΟ της Ο21

26η Νοεμβρίου 2008